ورود موقت کالا ؛ یکی از سیستم‌های واسط صادراتی
برای ورود کالاهای مختلف به کشور در نظام گمرکی ایران، مبادی و شیوه‌هایی تعیین شده است. این شیوه‌ها را تحت عنوان کلی رویه‌های گمرکی ترخیص کالا نیز می‌شناسیم. ورود موقت کالا یکی از این رویه‌های گمرکی و یکی از راه‌های واردات کالا در شرایط خاص است. این شرایط در قانون امور گمرکی و آیین‌نامه‌های اجرایی آن به تفصیل توضیح داده شده است.
انواع رویه‌های گمرکی ترخیص کالا
واردات و صادرات انواع کالا در نظام گمرکی ایران، بر اساس نوع هدف آن‌ها و با توجه به اقلام کالا و شرایط آن، رویه‌های مختلفی دارد. این رویه‌ها برای تسهیل امور گمرکی و ترخیص کالا توسط هیات وزیران تدوین شده است و به وزارت امور اقتصاد و دارایی و گمرک جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شده است. بر این اساس انواع این رویه‌ها عبارتند از:
- ورود قطعی: واردات کالا به صورت دائمی یا برای مصرف داخلی
- ورود موقت: واردات کالا به صورت موقت در مهلتی مشخص
- کالای مرجوعی: کالایی که مجوزهای لازم برای ترخیص را دریافت نکرده است و باید مرجوع شود
- ترانزیت خارجی: کالایی که از مقصدی خارج از کشور به مقصدی خارج از کشور در حال ارسال است و فقط از خاک کشور ما عبور می‌کند
- ترانزیت داخلی: کالایی که از گمرکی به گمرکی دیگر در داخل کشور ترخیص غیر قطعی داده می‌شود تا در گمرک مقصد، عملیات تشریفات ورود قطعی آن انجام شود
- صدور قطعی: صادرات از کشور به منظور فروش یا مصرف در خارج از کشور
- صدور موقت: صادرات موقت یک کالا از کشور در مهلتی معین و استرداد کالا به کشور در مهلت تعیین شده
- استرداد حقوق ورودی: عملیات استرداد ماخذ زمان ورود کالا در خصوص کالای وارداتی که باید صادر شود
ورود موقت کالا چیست؟
ورود موقت کالا (Temporary Admission) یک رویه گمرکی است که بر اساس آن برخی کالای تعیین شده در قانون امور گمرکی می‌توانند تحت شرایطی به طور موقت به قلمرو گمرکی و خاک کشور وارد شوند. ایم کالاها باید در مدتی که از سوی گمرک ایران تعیین می‌شود، بدون این که تغییری در آن‌ها ایجاد شود، از کشور خارج شوند. البته باید توجه داشت که مواردی مانند استهلاک شامل این حکم نمی‌شود.
پروانه ورود موقت کالا در چه مواردی صادر می‌شود؟
مطابق مواد 133 تا 155 آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی ایران و همینطور ماده 12 قانون مقررات صادرات و واردات و ماده 24 آیین‌نامه اجرایی مقررات صادرات و واردات، مجوز ترخیص کالا به عنوان پروانه ورود موقت برای این موارد صادر می‌شود:
- ورود موقت کالاهای خارجی جهت شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی در ایران
- ورود موقت کالا برای تعمیر یا تکمیل
- ورود موقت کالا یا مواد اولیه به منظور تولید، تکمیل یا بسته‌بندی کالای صادراتی
- ورود موقت وسایل نقلیه و محفظه‌های مخصوص حمل کالا
- ورود موقت دستگاه‌های فیلم‌برداری و عکس‌برداری هوایی و تجهیزات مطالعات علمی و فنی
- ورود موقت دستگاه‌های آموزشی، تربیتی، نقشه‌برداری، وسایل راهسازی، سدسازی و اسکله‌سازی
- ورود موقت دام به منظور تعلیف
- کالاهایی که بر اساس کنوانسیون‌های گمرکی به طور موقت وارد می‌شوند
- ورود موقت لوازم و قطعات یدکی هواپیما یا کشتی‌های خارجی به منظور تعویض یا رفع نقص
- ورود لکوموتیو، واگن قطار و هواپیما که به طور منظم در خطوط بین ایران و کشورهای خارجی در حال جابه‌جایی بار و مسافر هستند
- ورود موقت وسایط نقلیه موتوری و غیر موتوری که با محموله‌های خود به کشور وارد می‌شوند
- ورود موقت وسایط نقلیه سواری برای استفاده شخصی و همچنین وسایط نقلیه که بدون بار برای استفاده موقت وارد می‌شوند
برای واردات موقت کالا چه مجوزهایی نیاز است؟
به طور کلی برای ورود موقت کالا به دریافت مجوزهای ورود درج شده در جداول مقررات صادرات و واردات نیازی نیست؛ با این‌حال برای برخی کالاها در برخی شرایط ویژه، به منظورهای بهداشتی، امنیتی و فرهنگی، قوانینی وضع شده است که واردکنندگان را به دریافت مجوزهایی ملزم می‌کند. از جمله این مجوزها می‌توان به مجوز وزرات بهداشت، مجوز وزارت کشاورزی، مجوز سازمان دامپزشکی و مجوز وزارت ارشاد اشاره کرد.
مدارک مورد نیاز برای واردات موقت کالا
مهم‌ترین مدارک مورد نیاز برای واردات موقت کالا اظهارنامه و کارت بازرگانی است. تکمیل فرم اظهارنامه برای ترخیص کالای ورود موقت ضرورت دارد و در صورت عدم تکمیل این فرم، از سوی اداره گمرک به عنوان صاحب این کالا قابل تشخیص نیستید.
کارت بازرگانی نیز در دو نوع حقیقی و حقوقی صادر می‌شود. نوع حقوقی آن مربوط به خود شخص است و نوع حقیقی به نام مدیر عامل شرکتی که به آن وکالت داده‌اید صادر می‌شود. از دیگر مدارک مهم در عملیات ترخیص کالای ورود موقت از گمرک می‌توان به قبض انبار، بارنامه و فرم ثبت سفارش اشاره کرد.
تشریفات ورود و قوانین ترخیص کالای ورود موقت
یکی از موارد مهم در زمینه واردات کالا به صورت موقت، ضمانت خروج کالا در مهلت تعیین شده است. این تضمین بخشی از تشریفات ورود کالا به صورت موقت به کشور به شمار می‌آید. برای مثال در مورد کالاهایی که به قصد شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی به کشور وارد می‌شوند، تعهد نمایندگان سیاسی کشور صاحب کالا از نظر قانون امور گمرکی ایران به عنوان تضمین معتبر پذیرفته می‌شود. از دیگر قوانین و تشریفات ورود موقت کالا می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- دریافت مجوز ورود موقت نیازمند دریافت سپرده به میزان مبلغی معادل با حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارضی است که به واردات قطعی همان کالا تعلق می‌گیرد. به این مبلغ، حداکثر جریمه احتمالی به صورت نقدی با تضمین بانکی افزوده می‌شود.
- مهلت استفاده از رویه ورود موقت در پروانه ورود موقت کالا درج می‌شود
- دارنده پروانه ورود موقت باید کالای خود را در مهلت تعیین شده برای بازگرداندن به خارج از کشور به گمرک معرفی کند. مگر آن‌که دلیل موجهی برای تمدید مهلت اعاده داشته باشد که ممکن است پذیرفته شود.
- مجوز ورود موقت در موضوع ماده 24 آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات، به کارخانه‌ها، واحدهای تولیدی و شرکت‌های دارای پروانه فعالیت معتبر داده می‌شود.
- واحدهای بازرگانی و تعاونی‌ها در صورت عقد قرارداد با واحدهای تولیدی دارای پروانه معتبر می‌توانند از مقررات ورود موقت کالا استفاده کنند.
- برای لوازم بسته‌بندی به قصد صادرات، اجازه ورود موقت به تشخیص اداره گمرک و در صورت لزوم بعد از کسب نظر وزارت‌خانه مرتبط با آن واحد تولیدی، مرکز صادرات ایران و یا تشکل صادراتی مرتبط با فعالیت آن واحد تولیدی صادر می‌شود.
- تضمینی که به شکل سپرده برای خروج کالا دریافت شده است، در صورت استرداد کالا ظرف مدت تعیین شده، به دارنده پروانه ورود موقت برگردانده می‌شود.
روش قطعی کردن پروانه ورود موقت کالاهای وارداتی
مجوز ورود موقت یک کالا را می‌توان در شرایطی به مجوز ورود قطعی تبدیل کرد. در واقع اگر صاحب یک کالای دارای مجوز ورود موقت بخواهد آن کالا را در بازار ایران به معرض فروش بگذارد یا به مصرف برساند، باید مراحل رویه ترخیص قطعی آن کالا را طی کند. همچنین این رویه باید پیش از پایان مهلت استرداد کالا به خارج از کشور انجام شود. مراحل کلی این روند از سوی متقاضی و گمرک عبارت است از:
- اعطای درخواست کتبی در خصوص ابطال پروانه ورود موقت به دفتر صادرات گمرک ایران
- ارجاع پرونده از سوی دفتر صادرات به دفتر مقررات صادرات و واردات گمرک
- طرح پرونده در کارگروه ماده 87 آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی
- ثبت درخواست توسط متقاضی در سامانه تجارت ایران
- انتخاب نوع عملیات ارزی بدون انتقال ارز و محل تامین ارز، بعد از موافقت کارگروه مذکور
- ارجاع پرونده به صورت سیستمی به دبیرخانه کارگروه و دیگر دستگاه‌های مرتبط برای بررسی و دریافت مجوز فنی
- دریافت کد 8 رقمی ثبت سفارش بعد از تایید مراجع مذکور در بند 3
- ارجاع پرونده به بانک برای دریافت کد رهگیری
- ارجاع پرونده به گمرک برای انجام تشریفات گمرکی ورود قطعی آن کالا
- مهلت ثبت سفارش‌ها در این رویه دو ماه و غیر قابل تمدید است
حمل و نقل کالای ورود موقت چگونه انجام می‌شود؟
حمل‌ونقل کالای ورود موقت مانند حمل‌ونقل دیگر کالاها در کشور است. فقط باید توجه داشت که مراقبت از این کالاها به هنگام حمل‌ونقل در داخل کشور به دلیل ضرورت بازگرداندن آن‌ها به خارج از کشور اهمیت دارد. حمل‌ونقل کالای ورود موقت می‌تواند به صورت ریلی، جاده‌ای، هوایی یا دریایی باشد.
