تعرفه واردات صفر چیست
تعرفه وارداتی و یا گمرکی، میزان حقوقی ورودی قابل پرداخت برای ورود کالا است. این مبلغ در بستر تاریخ مبتنی بر سیستم خاص و روش‌های خاصی از قبیل اداره گمرک، آمار، حمل و نقل، بیمه و … طراحی و مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته با توجه به توافق نامه‌های شکل گرفته میان ایران و برخی از کشورهای دیگر، کالاهایی که از این کشورها وارد ایران شوند، مشمول تعرفه واردات صفر می‌شوند.
طبق این تفاهم نامه، تجار برای وارد کردن کالاها از کشورهای مقابل، دیگر نیازی به پرداخت مبلغ مقرر شده نیستند. این موضوع با توجه حجم بالای معاملات، می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر روی موفقیت و تمایل به انجام معاملات در سطح بین‌المللی داشته باشد. اگر می‌خواهید با شرایط واردات و کشورهایی که با ایران توافقنامه تجاری دارند، آشنا شوید، این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.
تفاوت تعرفه‌ها
تعرفه گمرکی بیانگر هویت کالا، دسته‌بندی کالا، نحوه ارزش گذاری، مجوزهای مورد نیاز برای ورود و صدور کالا، ممنوعیت و مجاز بودن واردات و یا صادرات، نوع ارز تخصیصی توسط بانک مرکزی به کالا و میزان حقوق ورودی قابل پرداخت برای ورود کالا به داخل مرزهای کشور است.
مبالغی که در گمرک گرفته می‌شود را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد. یکی حقوق و عوارضی است که نوعی مالیات غیر مستقیم به حساب می‌آید و دیگری هزینه‌هایی است که در مقابل خدمات وصول، مانند هزینه‌های تخلیه و بارگیری، آزمایش، استاندارد، انبارداری، وزارت راه، حمل و نقل و … اخذ می‌شود. کشور ایران در زمینه اخذ تعرفه‌ها، جز کشورهایی است که بالاتری تعرفه ورودی را از تجار اخذ می‌کند. بسیاری از واردکنندگان با موضوع تفاوت‌های تعرفه پس از اظهار کالا در گمرک روبرو می‌شوند یا به عبارتی دیگر تعرفه اظهاری آن‌ها با نظر کارشناس گمرک متفاوت است.
از جمله مهم‌ترین مشکلات تفاوت تعرفه می‌توان به مواردی همچون هزینه‌های سنگین جریمه، تفاوت ماخذ ورودی، معطلی بار در گمرک، افزایش هزینه‌های انبارداری و … اشاره کرد. به همین دلیل، به همین دلیل، بسیاری از تجار سعی می‌کنند کالاهایی را انتخاب کنند که شامل تعرفه واردات صفر شوند. اما در صورتی که کالا و یا کشور مورد نظر شما مشمول این قانون نمی‌شد، بهتر است قبل از اقدام به واردات کالا، با شرکت‌های خدماتی بازرگانی مشورت کنید تا با تعرفه دقیق کالاهای مد نظر خود آشنا شوید.
کمیسیون مشترک بازرگانی چیست؟
کمیسیون مشترک بازرگانی در واقع موسسه‌ای غیر دولتی است که زیر نظر اتاق بازرگانی فعالیت می‌کند و فعالیت اصلی آن نیز در زمینه فعالیت‌های تجاری و بازرگانی می‌باشد. اتاق‌ها و شوراهای مشترک همگی دارای یک رئیس و یک دبیر کل و تعدادی اعضا هستند. فعالیت تمامی این اتاق‌ها و شوراهای مشترک، همگی در یک سطح نیست و برخی از آن‌ها تحرکات اقتصادی بیشتر و برخی نیز فعالیت‌های کمتری دارند.
به عبارتی دیگر، نوع عملکرد و فعالیت‌های اتاق‌های مشترک بازرگانی با توجه به سطح روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران و کشورهای هدف، متفاوت است. به عنوان مثال، فعالیت‌های اقتصادی و تجاری اتاق‌ها و شوراهای مشترکی که در همسایگی ایران قرار دارند، مثل عراق، ترکیه، عمان و … بیشتر است. البته لازم به ذکر است که تبادلات تجاری با بعضی دیگر از کشورها مانند چین و سایر کشورهای اروپایی و آسیایی، نسبتا در سطح بالایی می‌باشد.
یکی از مزایای کمیسیون مشترک بازرگانی این است که کالاهایی که از این کشورها وارد ایران می‌شوند، مشمول تعرفه واردات صفر می‌شوند. در حال حاضر، ایران با 70 کشور دارای اتاق و شورای مشترک بازرگانی است که این اتاق‌ها و شوراهای مشترک شامل قاره‌های مختلف می‌شوند. از جمله کمیسیون‌های مشترک بازرگانی فعال، می‌توان به اتاق‌های مشترک بازرگانی ایران و چین، ایران و ترکیه، ایران و عراق، ایران و ایتالیا، ایران و عمان، ایران و آلمان، ایران و سوئیس و … اشاره کرد.
البته در میان اتاق‌های مشترک بازرگانی، برخی از آن‌ها هم هستند که فعالیت کمتری نسبت به دیگران دارند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به اتاق مشترک بازرگانی ایران و بلژیک، ایران و عربستان، ایران و تونس، ایران و لیبی و … اشاره کرد. البته یکی از دلایل این فعالیت کم اقتصادی نیز به دلیل سطح پایین روابط سیاسی با این کشورها می‌باشد.
اهداف کمیسیون مشترک بازرگانی
همانطور که بیان شد، واردات کالا از کشورهایی که دارای کمیسیون و یا اتاق مشترک بازرگانی با ایران هستند، مشمول تعرفه واردات صفر می‌شوند. البته این کمیسیون‌ها با اهداف دیگری نیز ایجاد شده‌اند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- کمک به حل و فصل مشکلات و اختلافات تجاری اعضا با تجار خارجی
- شبکه سازی و طرف‌یابی برای اعضا
- رایزنی و مذاکره با نهادها و مقامات مرتبط با زمینه تجارت در کشور هدف در جهت بهبود شرایط
- تنظیم برنامه‌های ظرفیت افزایی از حیث آشنایی و ورود به ساز و کارهای مدرن
- بازارسازی و حفظ بازارهای خارجی از طریق برگزاری سمینارها و دوره‌های آموزشی توسط کمیسیون مشترک بازرگانی
- اعلام قوانین و مقررات مرتبط به تجارت و سرمایه‌گذاری در کشورهای خارجی به اعضا
- ارائه خدمات مشاوره حضوری و تلفنی در خصوص بازاریابی و مشتری‌یابی در کشورهای خارجی
- معرفی نهادهای دولتی و خصوصی مرتبط با تجارت کشورهای خارجی به اعضا
- ارائه فهرستی از تجار فعال در حوزه‌های مختلف
- ارائه مطالب و اطلاعات از مناسبات تجاری میان ایران و کشور هدف
تعرفه واردات صفر مشمول کدام کشورها می‌شود؟
همانطور که اشاره شد، در حال حاضر ایران با 70 کشور از تمامی قاره‌ها، کمیسیون مشترک بازرگانی دارد و این بدان معنا است که تعرفه واردات صفر بر کالاهای این کشورها اعمال می‌شود. البته با توجه به تحریم‌های اعمال شده در سالیان اخیر، فعالیت در حوزه واردات کالاها، ممکن است در برخی از زمینه‌ها با مشکلاتی همراه باشد اما به طور کلی با استفاده از این کمیسیون‌ها بازرگانی، زمینه واردات و صادرات هموارتر شده و تجار می‌توانند به راحتی محصولات مورد نظر را وارد کنند. همچنین تعرفه واردات صفر از کشورهای مشخص شده نیز سبب شده تا سودآوری برای تجار بیشتر از قبل شود. در ادامه برخی از کشورهایی که با ایران توافقنامه تجاری دارند را بررسی می‌کنیم.
ترکیه
سالانه کالاهای بسیار زیادی از ترکیه وارد خاک ایران می‌شود و به میزان آن نیز روز به روز افزوده می‌شود. اولین قرارداد تجاری میان ایران و ترکیه، در سال 1383 منعقد شد و دومین قرارداد نیز در سال 1393 که به همان قرار داد تجارت ترجیحی معروف است اجرا شد. در قرارداد اول، 53 کالای کشاورزی ایران با میانگین تخفیف 40 درصدی در واردات کالا به ترکیه مواجه شدند اما 15 کالای صنعتی نیز با تعرفه واردات صفر اجازه ورود به ترکیه را گرفتند.
البته بیشتر این کالاها به ظاهر صنعتی بودند اما در اصل محصولات اولیه نفت و گاز بودند که واردات ارزان‌تر آن به ترکیه به معنی کاهش قیمت تمام شده و افزایش اشتغال بود. در مقابل 60 کالای ترکیه نیز با تخفیف متفاوت 10 تا 30 درصدی اجازه ورود به ایران را گرفتند. در این قرارداد سقف واردات کالاها برای شمول تخفیف نیز 50 میلیون دلار اعلام شد و واردات بیش از این مقدار شامل تخفیف تعرفه‌ای نبود.
در قرارداد دوم نیز که در سال 1393 منعقد شد، 140 کالای کشاورزی ایران با تخفیف میانگین 5 درصد و 125 کالای ترکیه با تخفیف میانگین 30 درصد در ابتدای کا و با در نظر گرفتن افزایش سالانه تا حدود 60 درصد، اجازه واردات به ایران را گرفتند.
پاکستان
در خرداد ماه سال 1385، قرارداد تجاری دو جانبه میان ایران و پاکستان منعقد شد. در این قرارداد، 338 کالای ایرانی و 309 کالای پاکستانی با تخفیفی در حدود 20 درصد در تعرفه واردات به کشور مقابل دریافت کردند. با این حال میزان تخفیفات اعمال شده بسیار کمتر از حدی بود که تاثیر جدی در تجارت ایران و پاکستان داشته باشد.
چین
چین یکی از بزرگ‌ترین طرف‌های تجاری ایران به حساب می‌آید و سالانه کالاهای بسیار زیادی از این کشور به ایران و یا بالعکس جابجا می‌شود. چین به نوعی تسخیر کننده بازارهای جهانی به حساب می‌آید و تمامی محصولات در این کشور تولید و صادر می‌شوند. البته لازم به ذکر است که تمامی محصولاتی که از این کشور وارد ایران می‌شوند مشمول تعرفه واردات صفر نمیشوند. به طور کلی می‌توان کالاهایی که از چین وارد ایران می‌شوند را در سه دسته تقسیم‌بندی کرد. که در ادامه آن‌ها را بیان می‌کنیم.
- کالاهایی که با اعمال تعرفه‌های مشخص وارد ایران می‌شوند
- کالاهایی که واردات آن‌ها شامل تخفیف‌هایی بر روی تعرفه می‌شوند
- کالاهایی که مشمول تعرفه واردات صفر می‌شوند
سایر کشورهایی که با ایران توافقنامه تجاری دارند
علاوه بر مواردی که در بخش‌های قبلی بیان کردیم، کشورهای دیگری نیز هستند که با ایران توافق تجاری دارند و سالانه کالاهای بسیار زیادی از این کشورها وارد ایران می‌شوند که بیشتر آن‌ها مشمول تعرفه واردات صفر می‌شوند. از مهم‌ترین کشورهایی که با ایران توافقنامه تجاری دارند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- آلمان
- اتریش
- سوئیس
- لهستان
- عمان
- قطر
- برزیل
- تاجیکستان
- اسپانیا
- اکراین
- ایرلند
سخن پایانی
در این مطلب با بررسی کشورهایی که با ایران توافقنامه تجاری دارند و کالاهای وارد شده از آن‌ها مشمول تعرفه وارداتی صفر می‌شوند. تجارت با کشورهای دیگر امروزه یکی از موارد بسیار مهم در بین تمامی کشورها است و تمامی آن‌ها نیز تلاش می‌کنند تا با استفاده از روش‌ها مختلف، مسیرهای جدیدی را برای تجارت باز کنند.
یکی از بهترین روش‌ها نیز برای این امر، توافقات دو جانبه و یا چند جانبه‌ای است که میان کشورها شکل می‌گیرد. ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست و در طی سالیان اخیر، تلاش‌های بسیار زیادی شده تا با راه‌اندازی کمیسیون‌های مشترک، امکان تجارت و مبادله کالا و یا خدمات با کشورهای دیگر فراهم شود.
