علاقه‌مندی اروپا به صادرکنندگان ایرانی
با توجه به این که مواد غذایی جزء اقلام مصرفی و مورد نیاز تمام مردم جهان محسوب می‌شود، کشورهای مختلف تلاش می‌کنند از طریق واردات، محصولات متنوعی برای جامعه خود تهیه کنند. کشورهای اروپایی نیز از این قاعده مستثنی نیستند و طیف گسترده‌ای از اقلام غذایی به این کشورها صادر می‌شود. برخی کشورهای خاص مانند ایران نیز در زمینه صادرات مواد غذایی ویژه به اروپا حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. خوشبختانه اکثر کشورهای اروپایی به مواد غذایی تولید شده در ایران علاقه زیادی دارند و این صادرات در ابعاد مختلفی صورت می‌گیرد. در ادامه مطلب به بررسی استانداردهای واردات مواد غذایی به اروپا و کالاهای محبوب خواهیم پرداخت.
استانداردهای واردات مواد غذایی به اروپا
با توجه به علاقه اکثر کشورهای جهان برای صادرات مواد غذایی به اروپا، برخی از کشورهای قاره سبز، سیستم‌های خاصی و متنوعی برای واردات مواد غذایی ایجاد کرده‌اند. در واقع استانداردها و چارچوب‌های مشخصی برای بسته‌بندی، رعایت اصول بهداشتی و موارد دیگر ایجاد شده است که رعایت تمامی آن‌ها برای صادرکنندگان الزامی می‌باشد. به عبارت دیگر، کیفیت بالای محصولات و داشتن استانداردهای مشخص اتحادیه اروپا در بخش مواد غذایی، از جمله ارکان ضروری برای صادرات به اروپا محسوب می‌شوند. از جمله استانداردهای واردات مواد غذایی به اروپا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دریافت گواهی امنیت غذا از مراجع معتبری مانند IFS، FSSC22000 و BRC
- دریافت گواهی ارگانیک بودن محصول و حفاظت از محیط زیست مانند گواهی IFOAM
وضع و تعیین چنین قوانین و استانداردهایی، صرفا به جهت مراقبت از سلامت شهروندان و جلوگیری از شیوع بیماری‌های مختلف انجام شده است. این قوانین به شکل سفت و سختی اجرا می‌شوند و به مواد غذایی فاقد شرایط، به هیچ وجه اجازه ورود داده نمی‌شود. به عنوان مثال، در دهه‌های گذشته، پسته‌های صادراتی ایرانی به جهت درصد بالای آفلاتوکسین، تا مدت‌ها اجازه ورود به اتحادیه اروپا را نداشتند و مشکلات زیادی برای صادرکنندگان ایجاد شده بود.
نقش بسته‌بندی مواد غذایی در صادرات به اروپا
شاید تا به حال به این موضوع توجه نکرده باشید که بسته‌بندی مواد غذایی، نقش مهمی در صادرات به بازارهای بین‌المللی و جذب مشتری دارد. متاسفانه اهمیت این موضوع در کشورمان چندان جا نیفتاده و در بخش‌های مختلفی شاهد صادرات به صورت فله‌ای هستیم. در حالی که جلوگیری از این موضوع و بسته‌بندی مطلوب کالاها می‌تواند چند پله صادرات و تولید کشورمان را ارتقا ببخشد. به همین دلیل شاهد این هستیم که بسیاری از کشورهای دیگر، از مواد غذایی ایرانی سود بیشتری نسبت به خود ایرانی‌ها به دست می‌آورند.
به عنوان مثال، در سالیان گذشته، اسپانیا همیشه یکی از مشتریان ثابت زعفران باکیفیت کشورمان بوده و آن را به صورت فله‌ای خریداری کرده است. شرکت‌های مختلف نیز با بسته‌بندی زعفران ایرانی و ثبت نام برند خود، آن را مجددا به کشورهای دیگر صادر می‌کنند و سود بسیار بیشتری به دست می‌آورند. اما چرا زمانی که استانداردهای بسته‌بندی برای واردات مواد غذایی به اروپا مشخص و تدوین شده هستند، تولیدکنندگان ایرانی در بسته‌بندی باکیفیت و مورد پسند مشتری، عملکرد ضعیفی دارند؟
این موضوع بسیار ناراحت کننده است که برخی اقلام غذایی کشورمان، به علت ضعف در بسته‌بندی صادراتی و عدم انطباق با استانداردهای واردات مواد غذایی به اروپا و سایر مناطق جهان، نتوانسته‌اند جایگاه مناسب خود را به دست بیاورند. اما تنها راه ممکن برای جبران اشتباهات گذشته، تمرکز بیشتر روی این موضوع و نزدیک شدن به استانداردهای اتحادیه اروپا برای بسته‌بندی محصولات غذایی است. البته برخی از کارشناسان علل اصلی این امر را مشکلات مالی شرکت‌های این حوزه اعلام کرده‌اند و در مقابل آن، هیچ اقدامی نیز از سوی دولت شکل نگرفته است.
آشنایی با سازمان بسته‌بندی جهانی WPO
در سال 1968 طی توافق میان سران انجمن‌های بسته‌بندی کشورها، سازمانی تحت عنوان سازمان جهانی بسته‌بندی ایجاد شد. از جمله اقدامات این سازمان می‌توان به توسعه علم و فناوری بسته‌بندی، برگزاری همایش‌های مختلف برای کمک به کشورهای عضو، تقویت ارتباط اصناف بسته‌بندی کشورها، انتشار مجلات تخصصی، وضع قوانین به جهت افزایش کیفیت و برگزاری مسابقات اشاره کرد. اما در کل می‌توان گفت که اهداف اصلی WPO از موارد زیر خارج نمی‌باشد:
- افزایش ایمنی بسته‌بندی مواد غذایی به جهت تحویل
- بازاریابی و برنامه‌ریزی به جهت تقویت ارتباط سازمان با بازارهای جهانی
- بسته‌بندی خوب و بهداشتی مواد غذایی در سراسر جهان
مواد غذایی محبوب صادراتی در اروپا
حال که با استانداردهای واردات مواد غذایی به اروپا آشنا شدیم، به چند نمونه از مواد غذایی محبوب در اروپا اشاره خواهیم کرد. با توجه به این که تولید مرکبات در کشورمان به صورت گسترده و با تنوع بالا در حال انجام است، در نتیجه کشورهای اروپایی که در این زمینه توان کافی ندارند را می‌توان به عنوان یک هدف صادراتی مناسب در نظر گرفت. کشورهایی مثل روسیه اهداف بسیار مناسبی برای این کار محسوب می‌شوند.
همچنین محصولی مانند خرما نیز در این کشور سردسیری از محبوبیت زیادی برخوردار است. با توجه به این که ایران جزء کشورهای پیشتاز در تولید خرما محسوب می‌شود، تامین نیاز این کشور می‌تواند چرخه صادرات کشور را رونق ببخشد. البته نباید از محصولاتی همچون پسته، انواع میوه‌جات، کشمش، زعفران و … نیز غافل شویم. کشور آلمان و اسپانیا نیز از جمله کشورهای اروپایی محسوب می‌شوند که مواد غذایی متنوعی از کشورمان خریداری می‌کنند.
جمع‌بندی
بسیاری از کشورهای اروپایی جهت تامین انواع مواد غذایی که در تولید آن‌ها نقش ندارند، اقدام به واردات از کشورهای تولیدکننده می‌کنند و این امر بویژه در کشورهای سردسیر اروپایی رواج دارد. اغلب کشورهای اروپایی برای این کار، چارچوب‌ها و قوانینی در نظر گرفته‌اند که هر محصولی جهت ورود به بازارهای اتحادیه اروپا، باید واجد آن شرایط باشد. به همین جهت با تعدادی از استانداردهای واردات مواد غذایی به اروپا آشنا شدیم. همینطور به نقش و اهمیت بسته‌بندی در صادرات به اروپا نیز اشاره کردیم. متاسفانه کشور ما فرصت‌های اقتصادی زیادی را به علت ضعف در صنعت بسته‌بندی از دست داده، اما امیدواریم این مشکل در سال‌های آینده تا حدودی مرتفع شود.
